Mindfulness, of leven in aandacht, is de energie van volledige aanwezigheid in het moment. Het is de voortdurende beoefening van het diep aanraken van het leven in elk moment. Om mindfulness te beoefenen hoef je nergens anders naartoe. We kunnen het thuis, onderweg en overal toepassen. Bijna alles wat we normaal doen — lopen, zitten, werken, eten, praten — kunnen we doen met dat ene verschil: dat we ons écht bewust zijn van wat we aan het doen zijn. Je doet één ding tegelijk en je bent met je volledige aandacht waar je bent.
Stel je voor dat je samen met een groep mensen naar een prachtige zonsopkomst loopt, maar terwijl de anderen ervan genieten, worstel jij. Je hoofd is bij het verleden en de toekomst. Je bent niet werkelijk aanwezig in het hier en nu om de schoonheid van de opkomende zon in je op te nemen. In plaats van te genieten, laat je de werkelijke waarde van het moment aan je voorbijgaan.
Stel je nu eens een andere benadering voor. Hoe zou het zijn als je, zodra je merkt dat je afdwaalt, bewust wordt van je in- en uitademing? Wanneer je diep ademhaalt, breng je jezelf terug naar het hier en nu. Je lichaam en geest komen weer samen, zodat je helemaal aanwezig bent om de rijkdom om je heen werkelijk te zien en ervan te genieten. Door via je ademhaling weer thuis te komen bij jezelf, zie je opnieuw hoe prachtig de zonsopkomst eigenlijk is.
Vaak zijn we zo druk bezig dat we vergeten wat we aan het doen zijn of wie we werkelijk zijn. Ik ken genoeg mensen die zeggen dat ze zelfs vergeten om te ademen. We vergeten echt te kijken naar de mensen van wie we houden en hen te waarderen — totdat ze er opeens niet meer zijn. En als we dan een momentje vrij hebben, weten we vaak niet hoe we contact moeten maken met wat er in ons leeft. Dus zetten we de televisie aan of pakken onze telefoon, alsof we willen ontsnappen aan onszelf.
Bewust ademen is de kern van mindfulness.
Volgens de Boeddha is een leven in aandacht de bron van vrede en geluk. Het zaadje van mindfulness zit in ons allemaal, maar meestal vergeten we het water te geven. Als we weten hoe we kunnen schuilen in onze ademhaling en onze voetstappen, kunnen we ons kwalificeren voor ons eigen geluk. In plaats van onze toevlucht te zoeken in abstracte begrippen als God, Boeddha of Allah, beseffen we dat het goddelijke te ervaren is in onze eigen ademhaling en in onze stappen.
Dat klinkt simpel, en iedereen kan het, maar het vraagt wat oefening. Het draait om leren stoppen. Hoe doen we dat? We stoppen door bewust in en uit te ademen en onze stappen te voelen. Daarom is de basis van mindfulness bewust ademen en bewust lopen. Wanneer je deze oefening beheerst, kun je ook beginnen met bewust eten, bewust drinken, bewust koken, bewust autorijden, enzovoorts. Zo ben je steeds volledig aanwezig in het hier en nu.
De beoefening van volledige aandacht of mindfulness (smrti in het Sanskriet) leidt tot concentratie (samadhi), en die leidt weer tot inzicht (prajna). De inzichten die ontstaan uit mindfulness-meditatie kunnen ons bevrijden van angst, onrust en boosheid. Hierdoor kunnen we werkelijk gelukkig zijn. Voor mindfulness kun je iets heel simpels gebruiken, zoals een bloem. Wanneer ik een bloem in mijn hand houd, ben ik mij daar volledig van bewust. Mijn in- en uitademing helpen me om mijn aandacht bij de bloem te houden. In plaats van meegesleept te worden door allerlei andere gedachten, blijf ik genieten van de schoonheid van die bloem. Alleen al de concentratie daarop wordt een bron van vreugde.
Als we ten volle willen genieten van alles wat het leven ons geeft, moeten we mindfulness beoefenen in alles wat we doen — of we nu onze tanden poetsen, ontbijt maken of naar ons werk rijden. Elke stap en elke ademhaling is een kans voor vreugde en geluk.
Het leven kent veel lijden. Als we niet genoeg geluk en vreugde in onszelf hebben opgebouwd, hebben we niets om ons verdriet en onze wanhoop mee te verzorgen. Oefen daarom met een ontspannen, zachte houding, een open geest en een ontvankelijk hart. Met mindfulness kunnen we ons innerlijke geluk bewaren, zodat we beter om kunnen gaan met de uitdagingen van het leven. Zo creëren we een stevige basis voor vrijheid, vrede en liefde in onszelf.
